Viot Bundels 2

VIOT bundels

De Vereniging Interuniversitair Overleg Taalbeheersing publiceert iedere drie jaar een bundel met daarin de laatste stand van zaken over onderzoek naar taalbeheersing in Nederland en Vlaanderen. De eerste bundel dateert van 1978.

■ 1994 | VIOT bundel

Maes, A., van Hauwermeiren, P., & van Waes, L. (Eds.). (1993). Perspectieven in taalbeheersingsonderzoek: Lezingen van het VIOT-taalbeheersingscongres gehouden op 15, 16 en 17 december 1993 aan de Provinciale Hogeschool voor Vertalers en Tolken in Gent. Dordrecht - Holland: ICG Publications.

De ambitie en de bandbreedte van de taalbeheersing

Inleiding
De verborgen rationaliteit van een sofistische retorica
De herkenning van verschillende typen argumentatie
Het naar voren brengen van een standpunt als taalhandeling
Beroep op onwetendheid. Verschijningsvormen van het argumentum ad ignorantiam
Functies van herhaling in informele discussies
Het beoordelen van definities

Inleiding
Lezen als exploratief gedrag. Het effect van de probleem-oplossingsstructuur op het trekken en vasthouden van de aandacht
Kritische en oppervlakkige lezers van een reisbeschrijving. De overtuigingskracht van verschillende adjectieftypen
Tekstbewerking als functie van tekststructuur en tekstinteressantheid
De vorming en bijstelling van situatiemodellen bij het lezen
Coherentierelaties hebben zowel semantische als pragmatische aspecten
Verschillende coherentierelaties in verschillende teksttypen
Modale partikels en taalhandelingstypes

Inleiding
Consider revising … De effectiviteit van tekstcommentaar door peers en door een stijlcontroleprogramma
Hardop denken als methode van schrijfprocesonderzoek
Effecten van hardop denken op het schrijfproces
Procedures voor Incrementele Structuur-Analyse (PISA). Uitleg en toepassing op verklarende teksten
PISA als indicator voor schrijfvaardigheid. Een toepassing op descriptieve teksten van (on)ervaren schrijvers
De sollicitatiebrief als functionele schrijfopdracht
De effecten van het aandikken van prestaties en kwaliteiten
Analyse van vragenlijstonderzoek vanuit een taalgebruiksperspectief
Revisie op basis van pretestresultaten

Inleiding
Descriptieve praktijken. Pragmatische analyse van categoriseringen
Besluitvorming als plannenmaken. Een voorstel voor een discours-analytische benadering
Redeneren en metaforiek. Het functioneren van metaforisch taalgebruik in discussies
Descriptieve praktijken in gynaecologische consulten
Het terugkerende meningsverschil. De transformatie van toelichtingen
"Je ziet er goed uit!" - "Oh ja?". Een onderzoek naar complimenten en compliment-responses
Huisarts-kindcommunicatie. Vroeger anders dan nu?
Sociale afstand en taalgedrag in onderhandelingsgesprekken
Sekseverschillen in onderhandelingsgesprekken

Inleiding
De juridische verantwoordelijkheid voor tekst. De mogelijke verantwoordelijkheidsdistantiering door citaat
De oorlog in de krant
De invloed van het doel op het leesproces
Getrapt populariseren? Een exploratief onderzoek naar het herschrijfgedrag van populariseerders
Interactionele schrijfprocessen en tekstkenmerken
Vaste structuren als hulpmiddel bij het verklaren van vakwoorden

■ 1991 | VIOT bundel

Bax, M. M. H., & Vuijk, W. (Eds.). (1991). Thema's in de taalbeheersing: Lezingen van het VIOT-taalbeheersingscongres gehouden op 19, 20 en 21 december 1990 aan de rijksuniversiteit Groningen. Dordrecht - Holland: ICG Publications.

Inhoudsopgave

1 Argumentatietheorie en Retorica

De presentatie, analyse en evaluatie van argumentatie in discussieperspectief; inleiding op het thema Argumentatie & Retorica | Frans van Eemeren
Quod erat demonstrandum. Wat kan en mag een argumentatietheorie zeggen over bewijsen | E.C.W. Krabbe
Bouwstenen voor het evalueren van argumentatieve discussies | Rob Wiche
Het kritische gehalte van probleemoplossende discussies | M.A. van Rees
De typering van meningsverschillen | Willem Koetsenruijter
Argumentatie na een standpunt | F.S. Jungslager
Pragma-dialectische indicatoren van argumentatie: uitbreiding en precisering op grond van de Franse geintegreerde pragmatiek | Agnes Verbiest
De analyse van complexe argumentatie in functioneel perspectief | Francisca Snoeck Henkemans
Onduidelijke argumentatieve verbanden als schrijfprobleem | Susanne Gerritsen
Definities in argumentatieve teksten | Erik Viskil

2 Tekst- en gespreksanalyse

Inleiding op de stroom Tekst- en gespreksanalyse | Titus Ensink
Medische vragen: een verkenning | Paul ten Have
De constructie van vraagwoord-vragen en de interactionele organisatie van achtergrondkennis | Harrie Mazeland
Meta-communicatieve elementen en geletterdheid: over dialoogbeschrijvingen van kinderen | Jan Berenst
Perspectief en focalisatie in dagbladen | Jose Sanders
De rol van een standaard-tekstmodel bij de analyse van spontaan geschreven teksten | Carel van Wijk en Ted Sanders
Tekststructuur en tekstkwaliteit: van analyse naar evaluatie en revisie | Ted Sanders &amp Carel Van Wijk
Informatie in de tekst: een classificatie op basis van beschikbaarheid | Els van der Pool &amp Carel Van Wijk
Anaforen en referentiele beschikbaarheid in vonnissen | Alfons Maes
Structuur en functie van alinea's | Gerard Verhoeven
Beperkingen van het thema-vraag-antwoord-systeem voor tekstanalyse | Henk Pander Maat

3 Taalvaardigheid

Facetten van taalvaardigheid. Inleiding op de thema's Taalvaardigheidsonderwijs en Empirisch onderzoek naar taalvaardigheid | Marcel Bax & Wim Vuijk
Facetten van schrijfvaardigheidsmetingen: taken, beoordelingsaspecten en beoordelingsmethoden | R. Schoonen
Auditieve en audiovisuele teksten in luistertoetsen Nederlands | K. Schreuder
Signalering van leesproblemen d.m.v. tekstbegriptoetsing | H.I. Hacquebord
Leesvaardigheid en het gebruik van orthografische struktuur | Egbert M.H. Assink, Wytse de Jong &amp Goran Kattenberg
De invloed van beeldschermgrootte en tekst-layout op het bestuderen van teksten | Herre van Oostendorp
De invloed van de schermgrootte op het revisiegedrag | Luuk van Waes
De topic-zin, een kwestie van formuleren | Margreet Onrust
Grammatica? Van grammaticale fouten tot grammatica-onderwijs | Uriel Schuurs

4 Taalbeheersing in organisaties

Inleiding taalbeheersing in organisaties | P.J. van den Hoven
De vertaling van wetenschappelijke informatie voor een groot publiek: beschrijving van een methodde | Caroline Wehrmann
Van onderzoek naar beleid: de weergave van onderzoeksresultaten in een politieke discussie | P.J. Schellens & I. Propper
Vakwoorden verklaren aan leken. Onderzoek naar een kader voor de ontdekking en beschrijving van woordverklaringen in teksten | Jan van der Staak
Vaktalige communicatie: interinstitutioneel en transdisciplinair | Christoph Sauer
Communiceren over subsidies | L.R. Lentz
Doelgericht en doelzoekend. Een case-study over het lezen van subsidie-aanvragen | Henk Pander Maat
Individualisering van de zakelijke communicatie. De problematische omscholing van de handelscorrespondent tot p.r.-functionaris | Rudolf Geel
Het effect van toelichtingen bij instructies | M.G.M. Elling
Informatiezoekend gedrag van software-gebruikers en de consequenties daarvan voor inhoud en vorm van een software-handleiding | M.F. Steehouder
De pretest in het licht van effectieve communicatie | Menno de Jong & Ben Vroom
De invloed van pretest-instructies op de bruikbaarheid van de ontlokte oordelen | Uriel Schuurs, Huub van den Bergh &amp Gerard Verhoeven
Een communicatie-advies uitbrengen in een verpleeghuis | A. Bramer
Algemene richtlijnen voor informatieplannen | W. Okkerse
De kaderbijeenkomst. Analyse van een intern communicatieprobleem | Wim Vuijk & C. Reezigt
Communication audits | P.J. van den Hoven

■ 1988 | VIOT bundel

Jansen, C.J.M., & Steehouder, M.F. (Eds.). (1988). Taalbeheersing in artikelen: Lezingen van het VIOT-taalbeheersingscongres. Leiden - Holland: Uitgeverij Martinus Nijhoff BV.

Componenten van argumentiatie-onderzoek; inleiding op het thema Argumentatie & Retorica
Nomina in persuasieve taal
Argumentatie in literaire en kunstkritiek
Ethos en pathos bij Aristoteles en Cicero
Argumentatie op basis van autoriteit
Strategisch begripsproces bij argumentatie
Inconsistente verbintenissen: drogreden, blunder of impasse?
Open en gesloten modellen
De natuurlijkheid van ad hominem-argumenten in echtpaardiscussies
De beschrijving van argumentatie in gesprekken
Meervoudige argumentatie in een redelijke discussie
De beoordeling van onderschikkende argumentatie
De verwerving van argumentatie
Dynamieken van argumentatieve discussies
Inleiding op het thema Taalvaardigheidsonderwijs
Hardop denken bij het schrijven van opstellen
De effecten van informatie op normen voor schrijfprestaties
Het gebruik van cases in het schrijfonderwijs
Dit is een niet voldoende onderkend probleem: Over goed en minder goed gebruik van attributieve constructies
Woordvolgorde als stilistisch instrument
Werken met de stijldimensies van Leren Communiceren met het oog op het herschrijven van teksten
Zinsbouwfouten en publieksgerichtheid op gespannen voet
Transfer van grammaticale kennis naar schrijfvaardigheid
Een didactiek voor kritisch lezen en schriftelijk argumenteren
Identificerende en producerende bewerkingen bij het beantwoorden van tekstbegripsvragen
Analogieen in populair-wetenschappelijke tijdschriften
Toetsing van spreekvaardigheid in de onderbouw
Inleiding op het thema Taalbeheersing in Organisaties
De onbegrijpelijke onbegrijpelijkheid van overheidsvoorlichting
Communicatieproblemen in organisatiekundig perspectief
Analyseniveaus bij de verbetering van geschreven werk- en veiligheidsprocedures
Kwaliteitscontrole bij enkele overheidsformulieren
Hoe gaan computergebruikers met een handleiding om?
Tekstmodellen in bedrijfscommunicatie (I)
Tekstmodellen in bedrijfscommunicatie (II)
Het beoordelen van de inhoud van een beleidpresenterende tekst
Beleidsmodellen: steun bij het schrijven?
Inleiding op het thema Empirisch Onderzoek naar Taalvaardigheid
Zijn er kwalitatieve verschillen in leesstrategie tussen normale en leeszwakke kinderen?
Het niet-opmerken van inconsistenties tijdens het lezen
Het effect van retrieval-cues op het zich herinneren van teksten
Intentioneel versus incidenteel gebruik van illustraties bij het bestuderen van een tekst
De beoordeling van lexicale cohesie in samenvattingen
De invloed van tekstverwerking op het revisiegedrag
Directe metingen van schrijfvaardigheid: validiteit en taakeffecten
Gespreksanalyse in het perspectief van taalbeheersingsonderzoek; inleiding op het thema Conversatie-analyse
De wonderbaarlijke metamorfose van steunfraude in een overheidskrediet. Ideologische discoursen in de interactie van een politierechterzaak
De dokter zwijgt
De invloed van leerlinginitiatieven op de gespreksvoortgang
Over betrekkingen in conversaties
Het onzekere bestaan van leugens

■ 1985 | VIOT bundel

Koning, W. K. B. (Ed.). (1985). Taalbeheersing in theorie en praktijk: Lezingen van het VIOT-taalbeheersingscongres gehouden op 28, 29 en 30 augustus 1984 aan de Katholieke Hogeschool te Tilburg. Dordrecht - Holland: Foris Publications.

Inhoudsopgave

1 Argumentatietheorie & Retorica

Argum entatie in wisselend perspectief; een overzicht van bijdragen aan Argumentatietheorie & Retorica | Frans van Eemeren
De gecompliceerdheid van informele discussies | Henk Pander Maat
Niet-direct taalgebruik en redelijkheid van conversationele discussie | Agnes Verbiest
Empirisch onderzoek naar identificatie van argumentatie | Cees Braas, Fransisca Jungslager en Ron Oostdam
Ontbrekende premissen | Roel de Vrijer
Relevantie van uitingen in argumentatieve teksten | Agnes Haft-Van Rees
Het identificeren van argumentatieschema's | Frans van Eemeren en Tjark Kruiger
Het gebruik van quasi-logische redeneringen in het juridisch discours | Ruud Overeem
Argumentatie-analyse met behulp van conversationele beginselen | Erik van der Spek
De cirkelredenering als zinvolle discussiebijdrage, oftewel: discussie is strijd, maar strijd waartegen? | Rob Winkelmeijer
De vele gezichten van de stroman | Rob Grootendorst
De normatieve kern van de klassieke-retorische argumentatieleer | Antoine Braet
Het redelijkheidsbegrip binnen een praktische argumentatietheorie | Paul van den Hoven
Argumentatie in formele discussies | Erik Krabbe
Juridische argumentatie | Arend Soeteman
Interpretatie en verandering van regels | Maarten Henket
Discussieregels in het recht; regels voor het naar voren brengen van standpunten in een sociale verzekeringsprocedure | Eveline Feteris

2 Conversatie-analyse & sociolinguïstiek

Stereotypering in conversaties | Jan Berenst
Het model voor conversatie-analyse van Edmondson | Maarten Brackel
Over robots en beleefdheid | Tieme van Dijk
Kennis van de context | Titus Ensink
Leiderschapsstijlen: autoriteit en afstand als kenmerkende dimensies voor het taalgebruik | Ton van der Geest
Voorstel/acceptatie-sequenties in telefoongesprekken | Hanneke Houtkoop-Steenstra
Tweeërlei beleefdheid in wegwijsgesprekken | Frank Jansen
De socioretorica van het politieverhoor | Peter van Lint
De interactieve waarde van sprekerssignalen | Johan Monnink
Locale connecties in interviews: de produktie van feiten in vraag/antwoord-sequenties | Rob Rombouts
Een sociolinguïst als filmtoeschouwer; overwegingen bij de paradoxale positie van de filmtoeschouwer als 'geadresseerde afluisteraar' | Marca Schasfoort

3 Taalbeheersing en psychologie

Leerpsychologie en spellingonderwijs; een vergelijking van instructieprocedures voor de werkwoordspelling | Egbert Assink
Wat denkt de speller? | Gerard Verhoeven
Structurering van teksten: de elaboratietheorie | Gijs Beukhof
Het onthouden van 'verrijkte' teksten | Michele Brinkerink-Carlier en Gerrit van Dam
Enkele problematische aspecten van leren-uit-teksten | Paul Looijmans en Anne Rube
Verwerkingsstrategieen bij het lezen van verhalen | Herre van Oostendorp en Jan-Berend van Doorn
Beinvloeden 'mismatched' plaatjes het onthouden van een tekst? | Johan Peeck
Lezen: vaardigheid en proces; een empirisch onderzoek naar lezen als taalvaardigheid en als cognitief proces | Rob Schoonen en Ton Wolf
De ontwikkeling van een funktionele taaltoets voor eindleerplichtige leerlingen van het LBO en MAVO | Henk Blok
Training van opstelbeoordelaars: effecten en problemen | Kees de Glopper
Analytische beoordeling van de samenvattingsopdracht C.S.E. Nederlands voor het V.W.O. | Ton Hendrix en Piet Sanders
Opstelbeoordeling met lijnen en getallen | Jan Binne Hoeksma
Een beschrijvingsschema voor tekstbegripvragen | Henk Kreeft
Hoe zou een centraal examen in leesvaardigheid er uit kunnen zien? | Rob van Krieken
Het beoordelen van opstellen: dimensioneel of typologisch? | Bert Meuffels

4 Taalbeheersingsonderwijs

"De conclusie verzin ik aan het eind wel"; een exploratief onderzoek naar de beginsituatie van eerstejaars studenten Nederlands met betrekking tot het plannen van schrijftaken | Bas Andeweg en Joep Jaspers
Het affect als motor voor schrijven | Peter Burghouts en Jos Schilleman
Problematiseren als inventio-principe | Wim Drop
De pen is een licht voorwerp | Rudolf Geel
Taalvaardigheidsonderwijs: meer dan een dubbele opdracht? | Reinhilde Haest
Wat leren leerlingen ervan volgens eigen zeggen?; Effecten van leerlingenrespons, gemeten aan zelfrapportages | Gert Rijlaarsdam
Hoe kom ik achter mijn bureau; over schrijfangst en uitstelmechanismen | Francis van Soest
Schriftelijke taalbeheersing in het technisch wetenschappelijk onderwijs | Jan van der Staak en Egbert Woudstra
Case studies inzake verbetering van leesonderwijs in het voortgezet onderwijs | Truus van den Heuvel en Theo Rensman
Beheersing van het Nederlands en doorstroming lager onderwijs/voortgezet onderwijs bij kinderen uit etnische mindersheidsgroepen | Ton Vallen en Anne Kerkhof
Argumentatietheorie en public affairs - een indruk van de praktijk en enige ethische voetnoten | Kees Beerthuizen
Taalbeheersers in organisaties | Bart van den Dobbelsteen en Toos van der Smit
Organisatiekenmerken en communicatieproblemen; een aanzet tot een contingency-benadering | Thijs Homan en Paul Looijmans
Lezersproblemen bij instructieve voorlichting | Carel Jansen
De volgorde van instructies | Michael Steehouder
Taalgebruik en tekstwetenschap | Jan Renkema
Grammatica: geweten voor taalbeheersers | Wim van Calcar
Beeld en geluid in informatieve televisieprogramma's; analyse van een journaal item | Sjef Klinkenberg en Willem Spee

■ 1981 | VIOT bundel

Jansen, C.J.M., & Steehouder, M.F. (Eds.). (1981). Taalbeheersing: Lezingen van het VIOT-taalbeheersingscongres gehouden op 8, 9, en 10 september 1981 aan de Technische Hogeschool Twente. Enschede - Holland: Centrale Reporductiedienst TH Twente.